Nhớ mùi rơm rạ quê nhà

(ĐN) - Trở về với bất cứ miền quê nào, ta cũng dễ dàng bắt gặp hình ảnh quen thuộc của những cây rơm vàng nằm nép mình bên hiên nhà, sau vườn hay giữa cánh đồng. Cây rơm, với tôi như mang hơi thở của làng quê, của một thời lam lũ mà yên ấm. Mỗi lần nhắc đến cây rơm, lòng tôi lại dậy lên bao cảm xúc nhớ quê, nhớ những ngày thơ dại đầy ấm áp.

Tôi còn nhớ như in cây rơm trước sân nhà, vàng ươm, được mẹ và bà vun đắp từ sáng đến chiều. Mẹ nói, rơm rạ không phải là thứ bỏ đi, nó là “lộc của trời”. Có rơm là có chất đốt để đun nấu, có thức ăn cho trâu bò, có nệm rơm để nằm trong những đêm đông lạnh lẽo. Ngày đó, nhà nào có cây rơm to là nhà ấy làm ăn khá. Bởi để có rơm thì phải có ruộng, mà nhiều rơm thì chắc chắn nhiều lúa, bồ thóc đầy thì không sợ đói.

Những cây rơm xuất hiện khi mùa gặt kết thúc, lúc cánh đồng dứt tiếng máy tuốt lúa, người dân bắt đầu gom rơm lại, phơi khô, rồi vun thành từng cây cao ngất. Với người lớn, đó là thời điểm bận rộn, còn với lũ trẻ con chúng tôi, đó là mùa của niềm vui, của những trò nghịch ngợm ngây thơ.

Nhớ những chiều hanh hao nắng, tôi cùng đám bạn trong làng í ới gọi nhau chơi trốn tìm, nhảy nhót trên đống rơm. Có khi ngã lăn ra, rơm đâm vào người đau nhói, nhưng đứa nào cũng cười toe toét. Có hôm cả đám chơi trò đánh trận giả giữa đồng rạ cháy nắng, bụi đất mù mịt, mặt mày nhem nhuốc, tóc tai vương đầy rơm vàng mà chẳng ai thấy mệt.

Tuổi thơ tôi, đống rơm là nơi tôi nằm chơi mỗi buổi trưa trốn ngủ, mơ mộng những chuyện viển vông ở cái tuổi ngây ngô, chưa biết gì về những lo toan cuộc sống; là chỗ ngồi lý tưởng để xem bà với mẹ đan thúng…

Những ai từng sinh ra và lớn lên nơi thôn quê chắc sẽ không quên được mùi rơm. Mùi rơm khô, nồng, ngai ngái nhưng ấm áp, quen thuộc đến lạ kỳ. Mỗi khi trời chuyển đông, mẹ tôi thường đi lấy từng bó rơm khô vào chất dưới bếp. Những sáng sớm rét căm căm, mẹ nhóm bếp bằng nắm rơm nho nhỏ, khói lan khắp gian bếp rồi quện vào từng nếp áo, từng chén cơm, từng câu chuyện đời thường của cha mẹ bên mâm cơm sớm. Có hôm, tôi được mẹ rang “thóc nổ” từ những bông lúa sót lại trong rơm. Những tiếng “tách, tách” nhỏ xíu vang lên giữa bếp lửa rơm, tôi háo hức chờ đợi, rồi xuýt xoa nhón từng hạt rang thơm phức, giòn tan cho vào miệng. Vị ngọt thanh nơi đầu lưỡi ấy có cả tình yêu thương của mẹ, cả dư vị quê nhà mà sau này có đi đâu, tôi cũng chẳng thể nào quên.

Sau mỗi vụ mùa, người ta đốt rạ để trả đất lại cho vụ sau. Cả cánh đồng mờ khói, tro rạ bay lả tả trong gió chiều. Tôi từng ngồi trên lưng trâu, nhìn mẹ gánh bó rơm cuối cùng về nhà mà lòng bỗng thấy trống trải. Mùa gặt qua đi, đồng quê lại được nghỉ ngơi. Những buổi chiều lộng gió, tôi ngồi bó gối trên bậu cửa, nhìn cây rơm bị mẹ dỡ dần để nấu bếp, cảm giác có nỗi buồn len lỏi trong lòng.

Giờ đây, sống giữa thành phố náo nhiệt, rơm rạ chỉ còn trong ký ức. Không còn những buổi chiều nhặt rơm, không còn cây rơm cao trước sân, không còn mùi khói rơm cay cay nơi khóe mắt mỗi khi mùa đông về. Với tôi, đó là cả một khoảng trời kỷ niệm. Là hình bóng mẹ lam lũ, là tiếng cười giòn tan của tuổi thơ vô lo, là cái rét miền Bắc thấm qua manh áo, là mùi khói bếp quê ấm lòng người xa xứ.

Nếu ai đó hỏi, tôi nhớ gì nhất mỗi khi nghĩ về quê hương, tôi sẽ không ngần ngại mà trả lời: “Tôi nhớ mùi rơm rạ”. Nhớ một mùa vàng óng ả không chỉ trên cánh đồng, mà còn trong ký ức của một đứa trẻ lớn lên giữa đồng quê yên ả.